HALİDE EDİP ADIVAR KÜLLİYESİ
"Çevresini aydınlatan bir kandil"
Tarihsel süreçte Camiler/Külliyeler toplumun buluşma noktaları olarak karşımıza çıkar. Günümüz toplumunda ‘kamusal alan’ olarak nitelendireceğimiz bu alanlar toplum için gündelik hayatta önemli parçalarıdır. Bu bağlamda geçmişten gelen birikim ve değişen toplum yaşantısı göz önünde tutularak kültürümüzdeki yaşayış biçimini tekrar canlandırma hedeflenmiştir. Bunun için günümüz yaşantısında ‘kamusal alan’ nedir ve nitelikleri nelerdir?
Bu girdiler ışığında külliye tasarlanırken farklı ihtiyaçlar ve kullanım biçimleri düşünülerek ortak paydada toplanılması hedeflenmiştir. Külliye sadece sokağın/mahallenin/kentin bir noktasında olan imge olmak yerine sokakla/mahalleyle/kentle bütünleşen bir bileşen olması sağlanması hedeflenmiştir.
Külliye çevresiyle bir bütün oluşturabilmesi için farklı kotlardan geçirgenliğe sahiptir. Böylece ortak kullanım alanlarına ulaşabilirlik ‘engelsiz’ bir şekilde düşünülmüştür. Farklı kotlarda farklı işlerliği bulunan külliye sadece ‘namaz’ vakitlerinde değil gün boyunca toplumla yaşayan bir paydaya sahip olması hedeflenmiştir. Külliyeye ulaşımı iki kot üzerinden irdelediğimizde; parselin alt kotta buna cevap verebilecek bir sokak, diğer yanında ise park alnı bulunmaktadır. Üst kottan ise Cadde üzerinden ulaşım sağlanabileceği gözlemlenmiştir. Bu bağlamda Külliye alanının bir yanında bulunan park ve diğer yanında bulunan sokak külliye sayesinde birleştirilmiştir. Bu kotta sağlanan geçisin yanı sıra oluşturulan avlu duraklama alanı olarak öngörülmüştür. Kendi içine kapanma yerine çevresiyle bir olma durumu sorgulanmıştır. Ayrıca üst caddeden ulaşılabilirliği de bu birleşime eklenmiştir. Cadde kotundan yapıya sağlanan yönlenim sayesinde avluya ulaşılması sağlanmıştır. Ayrıca cami fonksiyonun ihtiyaçları göz önünde tutularak cadde üzerinden kadınlar içi ayrı girişi sağlayan ve erkek-kadın sirkülasyonu tamamen ayrılmıştır. Kadınların kendine ait abdesthanesi ve ve wc’si kendi sirkülasyon alanı üzerinde konumlandırılmıştır. Merdiven, asansör sayesinde bu iki kotun birbiriyle ilişkisi sağlanmıştır.
Külliye içerisinde cami üst kotta konumlandırılmıştır. Form olarak elips alanın arka tarafında kurgulanan avlusuna daha fazla alan bırakmasının yanı sıra cadde üzerinden yönlenimi arttırmaktadır. Ayrıca Elipsi saran duvar sayesinde cami için gerekli olan sirkülasyon elemanları konumlandırılmış ve kütle bir bütün olarak yansıması sağlanmıştır. Cadde kotu ile alt kot arasında hem görsel hem de gün ışığı kullanımı için gerekli olan galeri alanları bırakılmıştır. Üst kotta açılan galerinden büyük olanı alt kottaki park ve sokağı birleştiren avlunun üzerinde açılmıştır. Böylece büyük alt avlunun gün ışığı kullanımı ve üst avluyla ilişkisi kurulmuştur. Ayrıca Cami üst kotta konumlandırarak alt kotta ayakları üzerinde tasarlanmıştır. Camiyi saran bir galeri ile alt kottaki avlunun diğer yarısına gün ışığı kullanımı ve üst avluyla ilişkisi sağlanmıştır. Cami altında kalan üstü örtülü bu alan etkinlik alanı olarak kullanılabileceği gibi, cenaze - cuma – bayram - teravih namazlarında üstü kapalı yanlarının yarı kapalı bir alan sağlamaktadır.
Cami minaresi ortasındaki derin fuga sayesinde ışık süzmesi olacak ve gökyüzünde izi koruybilecek bir şekilde düşünülmüştür. Cadde aksı üzerinde caddeye dik duran minare yukarıda kıbleye yönlenecek şekilde kendi ekseninde döndürülmüştür.
Külliye içersinde bulunan her birim geçmişten günümüze sahip olunan bilgi birikimin yorumlanarak günümüz şartlarına uyarlanması hedeflenmiştir. Bu yüzden külliye içerisinde bulunan lojmanlar ‘ Türk Evi ’ örnekleri incelenerek bu coğrafyadaki örnekleri yeniden yorumlanarak tasarlanmıştır. Özellikle sıcak iklim bölgelerinde görülen eyvan ve revak modernize edilerek lojmanlarda kullanılmıştır.
Külliye ihtiyaç programında bulunan kitap satış alanı yanı geçmişteki külliyelerin irdelenmesi ile içinde kütüphanenin de bulunduğu bir alan olarak caddeden ulaşabilirliği olan bir alan şeklinde kurgulanmıştır. Böylece külliye sadece etkinlik , ibadet , kamusal alan olmanın yanı sıra gençlerin vakit geçireceği kendilerini geliştirebileceği potansiyele de sahip olmuştur. Kütüphane ve satış birimin terası sayesinde parka açılan bir bakış alanı ve buluşma noktası sağlanması hedeflenmiştir.
TÜR
Yarışma, Kamusal, Dini, Yarışma
YER
İstanbul
ZAMAN
2012
DERECE
Katılımcı